Metodolojik Çoğulculuk Nedir?

Metodolojik Çoğulculuk Nedir?

Metodolojik çoğulculuk, çoğulcu bilim görüşünün inceleme alanın üçüncü bölümüdür. Feyerabend’ın irrasyonalizminin ya da radikalizminin çok daha belirgin hale geldiği yer, onun metodolojik anarşizmidir. Akılcılık eleştirisi Kuhn’dan daha radikal olan Feyerabend, bu noktada bilimi ve bilimin geliştirmiş olduğu ürünleri efsane ya da metafizik benzeri bilim olmayan alan ya da disiplinlerden ayıracak sabit bir yöntem geliştirmenin imkansız …

Disipliner Çoğulculuk

Disipliner Çoğulculuk

Disipliner çoğulculuk, Feyerabend’un çoğulcu bilim anlayışından biridir. Feyerabend, öncelikle insanı ele alırken onun başta özgürlük, doğruluk, dürüstlük, yiğitlik gibi pek çok değerin yaratıcısı olduğunu söyler. O, bilimin insanın mutluluğu için var olduğunu savunurken, tüm insanı değerleri kucaklamaya çalışır. Bakış açısının hedonistik boyutu dediği şeye vurgu yapmaya özen gösterirken, bilimin esas itibarıyla insanların özgürlüklerinin ve hayata …

Teorik Çoğulculuk Nedir?

Teorik Çoğulculuk Nedir?

Teorik çoğulculuk, kısaca öne sürülen tek teorinin doğru, diğerlerinin yanlış olduğunu belirten görüşler nezdinde geliştirilen bir anlayıştır. Feyerabend, mantıkçı pozitivizmin disipliner monizmine karşı çıktığı gibi teorik çoğulculuk bağlamında da aynı yaklaşımın ilgili olgular kümesine tam olarak ve aslına uygun bir biçimde betimleyen tek bir doğru teori bulunduğunu, dolasıyla diğer bütün teorilerin yanlış olduklarını ima eden …

Çoğulcu Bilim Görüşü

Çoğulcu Bilim Görüşü

Çoğulcu bilim görüşü, Kuhn’un klasik bilim felsefesi görüşlerine yöneltilen eleştiri doğrultusunda geliştirilmiştir. Kuhn’un klasik bilim felsefesi görüşlerine yönelttiği eleştirilen kapsamını daha da geliştiren, doğallıkla bilimsel rasyonaliteyi daha da kuşkulu hale getiren çağdaş bilim filozofu Paul Feyerabend’dur. (1924-1994) Epistemolojik anarşizmden beslenen bilim felsefesi anlayışına, aynı zamanda anarşist bilim anlayışı adı verilir. Feyerabend’ın bilim felsefesiyle anarşizm arasında …

Eş Ölçülemezlik Tezi

Eş Ölçülemezlik Tezi ile Teori Yüklülük Tezi Nedir?

Eş ölçülemezlik tezi, Kuhn’un söz konusu felsefi tezlerini temellendirmek amacıyla geliştirdiği iki ana argümanın ilkidir. Kuhn, bir bilim insanının paradigmasının onun dünya görüşü haline geldiğinin, bilim insanının dünyadaki her şeyi paradigmasının kendisine temin ettiği gözlüklerle gördüğünü ifade eder. Bu nedenle, bir paradigma değişimi yaşandığı, yani bir bilimsel devrim sırasında mevcut paradigma yeni bir paradigmayla değiştirildiği …

Bilimsel Değişmenin Doğası

Bilimsel Değişmenin Doğası

Bilimsel değişmenin doğası, bilimin tarihsel sürecinde gelişen devrimci bilim anlayışında da gözler önüne serilmiştir. Kuhn’un bilim tarihiyle ilgili açıklamalarından ya da yorumundan çıkardığı ikinci önemli sonuç, bilimsel değişme ya da ilerleme süreciyle alakalıdır. Özellikle mantıkçı pozitivizmin, yaygın bilim görüşüne göre bilim nesnel hakikat doğrultusunda ilerler. Bunun da yolu hiç kuşku yok ki eski ve yanlış …

Bilimin Tarihsel Süreci

Bilimin Tarihsel Süreci

Bilimin tarihsel süreci, bilimin ilerleme tablosunda Thomas Kuhn, kendisinden önceki pek çok bilim filozofun bilimin sürekli biriken bir bilgi sağladığı varsayımına karşı çıkmıştır. Ancak bilim dallarının değişik aşamalardan geçtiklerini ve bu evre ya da aşamaların her birinde, bilimsel araştırmanın karakterinin değiştiğini ileri sürmüştür. Ve bilimin tarihsel süreci aşamasında, dört evreyi birbirinden ayırır. Bilimin ilerleme tablosu: …

Bilimsel Değişmenin Doğası

Devrimci Bilim Görüşü

Devrimci bilim görüşü, bilimi mantık temelinde ele almak yerine, özellikle tarihsel gelişim süreci içerisinde çözümleyen bir yaklaşım temeline dayanarak geliştirilmiştir. Bu yeni yaklaşımın en önemli temsilcisi de Thomas Kuhn’dur. (1922-1996) Kuhn’un çıkış noktası, Kopernik Devrimi olmuştur. Ancak özellikle Galileo’nun görüşleriyle, kilise arasındaki karşıtlık konusunda yorumlar almıştır. Bu karşıtlığı bir taraf; akıl ve deney, diğer taraf …

Bilimselliğin ölçütü: Yanlışlanabilirlik

Bilimselliğin ölçütü: Yanlışlanabilirlik

Bilimselliğin ölçütü: Yanlışlanabilirlik görüşü, Popper tarafından, gerçek biliminin dayandığı temel verilerin olmaması sorununa yönelik ortaya atılan bir çözüm önerisidir. Doğrulanabilirlik ilkesinin bilimin ölçütü olmadığını öne süren Popper,  “bir hipotez ya da teorinin yani sınırlanmamış bir genellemenin doğrulanmasıyla yanlışlanması arasında mantıksal yönden tam bir asimetri vardır.” der. ve buna göre, yüz binlerce örnek hipotez ya da teoriyi …

Doğrulanabilirlik İlkesinin Reddedilmesi

Doğrulanabilirlik İlkesinin Reddedilmesi

Doğrulanabilirlik ilkesinin reddedilmesi, gerçek bilimi sözde bilimlerden ayırma noktasında eksik kaldığına dair eleştiriler sonucunda gelişir. Ancak bu noktada da anlaşıldığı üzere, esas sorunun “doğrulanabilirlik ilkesi” değil, gerçek bilimin mantıksal olgu ayrımını belirleyen net bir verinin olmamasından kaynaklandığı anlaşılır. Popper ile doğrulanabilirlik ilkesinin reddedilmesi Popper’in bilim anlayışına şekil veren en önemli nokta, bilime sınır çekme, bilimi …