Felsefe Kelimesinin Anlam Yolculuğu,
Philosophos= Felsefe= Bilgelik -Bilgi seven- anlamında
MÖ 600 dolaylarında bir İyonya kenti olan Milet’te yaşayan, Thales ile başlamıştır. O dönemlerde düşünsel etkinliğe henüz felsefe denilmiyordu, çünkü phisophos sözcüğü, sonraki zamanlarda ortaya çıktı İlk filozoflar olarak kabul edilen, Milet okulu düşünürleri; Thales, Anaksimandros, Anaksimenes gibi isimlerin, düşünsel etkinliğine doğa araştırması denirdi ve bu etkinliği yapanlara da physikoi denilmekteydi.
- Milet Okulu, Arkhe Sorunu: Thales, Anaksimandros, Anaksimenes
Felsefe Sözcüğünün Anlamı
Felsefe sözcüğünün anlam yolculuğu ile felsefe kelimesinin anlamsal derinliğine daha yakından bir bakış sergilemek mümkün olacaktır. Antik Yunan için taşıdığı önemi tartışmak, felsefe disiplininin en azından Antik Yunan bağlamında nasıl bir anlama sahip olduğunu, tayin etmek adına önemlidir. Çünkü felsefenin tüm temel kavramları gibi, felsefe sözcüğü anlamı itibariyle önemli bir kısmını, onu ilk defa kullanan ve dünya dillerine kazandıran Antik Yunan insanının düşünce biçimlerine borçlu olduğunu söyleyebiliriz.
Antik Yunan düşünce dünyası, felsefe sözcüğünün günümüzdeki anlamı bulmasına değin, yoğrulmasına ve pişmesine vesilen olan etkenleri içerir. Antik Yunan dönemini, anlamak ve anlamaya çalışmakla, felsefe kavramına yaklaşımınızın da farklılaştığını görebilirsiniz.
- Günümüzde dilimize felsefe olarak yerleşmiş olan sözcüğün, Antik Yunancadaki tam karşılığı philosophos şeklindeydi. Sevgi anlamına gelen, philo sözcüğü ile bilgelik anlamına gelen sophos sözcüğünün birleşmesiyle oluşmuştur.
- Kelimenin dilimizdeki karşılığı ise “bilgelik” ya da “bilgi sevgisi” şeklindedir. Sözcük birkaç yüzyıl içinde, başlı başına bir düşünce disiplinini ifade etmek üzere evrilmiştir. Böylelikle Yunanlılar, felsefenin hem isim babaları hem de kelimenin kurucuları olmuşlardır.
Felsefe neden başka coğrafyalarda değil de Antik Yunan dünyasında ortaya çıktığı ise fazlasıyla sorulan bir sorudur.
- Kimilerine göre, felsefenin Antik Yunan’a özgü bir etkinlik olduğu da savunulmuştur. Ancak pek tabii felsefe başlı başına, bağımsız bir disiplin olarak yorumlanmalı ve algılanmalıdır. Ama dönemi itibariyle, ilk defa Antik Yunanlılar tarafından çıkan bir düşünce disiplini olduğu bilindiğinden, tarihinin onlarla başladığını söyleyebiliriz.
- Fakat felsefenin anlamı itibariyle, “tarih-i” konusunu dahi tartışmaya açık bir kavrama indirgeyebiliriz. Ayrıca felsefenin özü ve anlamı itibariyle, felsefenin bir yere ya da kişilere -hatta bir tarihe- bağımlı olmadığını aksine bağımsız bir düşünce disiplini olduğunu kavramak önemli bir bakış açısı sunar.
Felsefe Yapma Etkinliği
Felsefe yapma etkinliği, MÖ 600 dolaylarında İyonya kenti Milet’te (Miletos) yaşayan Thales ile başladığı bilinir. O dönemlerdeki düşünsel etkinliğe -felsefe- denilmemekteydi.
- Philosophos sözcüğü, sonraki dönemlerde ortaya çıkmış olup, ilk defa, Pythagorasçılar tarafından kullanıldığı kayıtlarda yer alır.
Milet Okulu düşünürleri, yani ilk filozofların gerçekleştirdiği düşünsel etkinlik, genellikle doğa araştırması şeklinde anılmaktaydı. Onlara da doğa araştırmacıları yani -physikoi- denilmekteydi.
Milet Okulu, ilk filozoflar: Thales, Anaksimandros, Anaksimenes
Felsefe Sözcüğünün Anlamı ve Kökeni
Felsefe sözcüğünün köklerine değinmek, onu kavram ötesinde görebilmemiz açısından önem taşır. Ayrıca anlamında etkisi olan etkenleri ve oluşum sürecini öğrenmek, onu daha iyi anlamamıza ve anlamlandırmamıza katkı sağlayacaktır. Dilimizde felsefe olarak tanımlanan Philosophos sözcüğünün; köklerine, anlamlarına baktığımızda;
- Dilimizde; bilgelik ya da bilgi sevgisi anlamına gelir.
- Günümüzde kullanılan Felsefe sözcüğü, dilimize Arapça’daki felasife sözcüğünden geçmiştir. Araplarda, ilgili sözcüğü, Yunanca’da bilgelik (sophia) sevgisi(philo) anlamına gelen, philosophia sözcüğünden uyarlamışlardır.
- Terimin gerçek anlamını ise ilk defa, Platon ve Aristoteles ile bulduğu belirtilir.
- Felsefe terimi ise ilk defa, Pythagorasçılar tarafından kullanılmıştır. İlk filozoflar, daha çok -doğa araştırmacısı- yani physikoi olarak anılmaktaydı.
Sophia, dini bilgelik, hikmet anlamına gelir. Eski Yunan dünyasında, sophos’un birinci anlamı, ustalaşmak, maharet ve beceri sahibi olmaktır. Bir kişi mesleğinde, çalışarak tecrübe kazanır. Mesleğinde ustalaşması açısından ise gelişmesi gerekir. Eski Yunan dünyasında, ustalık ya da kabiliyet, arete (erdem) kelimesiyle ifade edilir.
