Basınç Nedir, Basınç Türleri Neler?
Basınç nedir, bir yüzey üzerine etkide bulunan dik kuvvetin, birim alana düşen miktarı -basınç- kavramı ile tanımlanır. Ve basınç türlerine göre yani katı, sıvı, gaz olmak üzere, her biri yapısal özellikleri doğrultusunda yüzeye farklı kuvvet uygularlar.
- Kuvvetin kaynağı ne olursa olsun, birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basınç-P, bütün yüzeye dik olarak etki eden kuvvete de basınç kuvveti-F denir.
- Basınç Gradyan Kuvveti: {P=F/S}{P=F/S}
- P : Basınç F : Kuvvet S : Alan şeklinde adlandırılır.
Basınç Türleri
Basınç türleri, katı, gaz ve sıvı olmak üzere üç ana başlık altında incelenir.
Katılarda Basınç:
Katı maddeler, ağırlıklarından dolayı bulundukları zemine kuvvet uygularlar. Katıların bulundukları zemine uyguladıkları basınç, dik kuvvet, ağırlığı olarak tanımlanır.
- Uygulanan kuvvetle yüzey alanı değiştirilerek, basıncın büyüklüğü de değiştirilebilir.
- Katılar, kendilerine uygulanan kuvveti, yönü ve şiddetini değiştirmeden aynen iletirler. Fakat bazı durumlarda, yüzey alanı artırılarak, basınç etkisi azaltılmaya çalışılır, bu durumda birim zamanda, birim noktaya uygulanan kuvvet olarak tanımlanmaktadır.
Kapalı Gazlarda Basınç:
Gazlarda basınç faktörü, birçok noktaya bağlantılıdır.
- Gazların basıncının hesaplanmasında; sıcaklık, bulunduğu kabın hacmi, gazın miktarı ve R sayısı önem taşır.
- Formülle ifadesi; P. V= n.R.T
Gazlarda basınç, gazın molekül sayısı ve sıcaklığı artarsa artar. Gazın bulunduğu kabın hacmi artarsa azalır.
- R sayısı ise, sabit bir sayıdır. Kapalı kaplardaki gazlarda basınç, manometreler yardımı ile ölçülür.
Sıvılarda Basınç:
Sıvı basıncı, sıvının ağırlığından dolayı bulunduğu kabın, her noktasına uyguladığı basınçtır. Sıvı basıncı o noktanın sıvı sütununun ağırlığı kadardır.
- Yani, p = h x d x g (Sıvı basıncı= yükseklik x yoğunluk x yer çekimi ivmesi)
- Sıvı basıncı, diğer basınç türleri arasında yer alan gaz gibi kabın biçimine ve genişliğine bağlı değildir.
*Fizik problemlerinde basınç birimi “Pascal (birim)” olarak kullanılır. Pascal-birim, Pascal (paskal), metrik sistemin basınç birimidir. Adını Fransız bilim adamı Blaise Pascal’dan almıştır.
- Dünya’da 1 standart atmosfer basıncı 101.325 Pa’dır.
Kaynak:
